WWW.FILOZOFIA.XMC.PL

👴 Pismo Greckie

Umiejętność czytania i pisania rozwinęła się przed 3000 rokiem p.n.e. w Mezopotamii i Egipcie. Piśmiennictwo ułatwiło rozwój cywilizacyjny tych państw gdyż władcy zyskali możliwość prowadzenia zapisów i przesyłania wiadomości, co pomogło im kierować dużymi społecznościami i nawiązać kontakty handlowe z innymi narodami.

GRECKI ALFABET

Po upadku kultury mykeńskiej Grecy zatracili umiejętność pisania. Później, ok. 800 roku p.n.e. przejęli alfabet od Fenicjan – narodu kupców ze wschodniego wybrzeża morza śródziemnomorskiego. Co ciekawe, w nowym alfabecie greckim znalazło się mniej liter niż w dawnym, dzięki czemu stał się on łatwiejszy do opanowania. Do abecadła dodano też samogłoski, przez co okazał się czytelniejszy. Wszystkie późniejsze alfabety europejskie – rzymski, grecki i rosyjski – wywodzą się ze starożytnej Grecji.

SŁOWO MÓWIONE

Przed upowszechnieniem się piśmiennictwa opowieści o wydarzeniach przeszłości przekazywano ustnie. Zawodowi poeci zwani bardami podróżowali po całej Grecji i opowiadali historie o bogach i mykeńskich wydarzeniach. Najsławniejszym bardem był Homer

👴 Literatura Grecka

Najstarszymi zachowanymi dziełami literatury greckiej są oparte na heksametrze daktylicznym epickie poematy Iliada i Odyseja. Powstały około 700 jako ukoronowanie wielowiekowej tradycji ustnych pieśni układanych i przekazywanych przez aojdów, jednakże ich kunsztowność formalna i treściowa wskazuje, że są to już dzieła kultury pisma. Ich autorem miał być poeta o imieniu Homer, o którym sami Grecy nie potrafili nic pewnego powiedzieć. Homerowe arcydzieła znalazły wielu naśladowców. Stworzyli oni na przestrzeni VII i VI w. cykl poematów dotyczących tych wątków mitu trojańskiego, które autor Iliady i Odysei pominął ( poematy cykliczne; zachowały się tylko fragmenty ).

Nieco później od Homera tworzył Hezjod, który użył tej samej epickiej formy do przedstawienia problematyki kosmo- i teogonicznej (Theogonia) oraz tematyki współczesnej, dając początek poezji dydaktycznej. W VII i VI w. nastąpiła prawdziwa eksplozja gatunków poetyckich, wszystkich ściśle powiązanych z ustnym wykonaniem: obok epickich hymnów (hymny homeryckie), pojawia się elegia, liryka indywidualna i chóralna. Wraz z rozwojem liryki wzrasta społeczna ranga poety na przełomie VI/V w. poeci liryczni byli znakomicie opłacanymi profesjonalistami.

Wiek IV to czasy dominacji prozy. Obok narracji historycznych (Ksenofont, Teopomp) i rozmaitego typu pism fachowych pojawia się filozoficzny dialog (Platon), monolog (Arystoteles) i apologia (Ksenofont, Platon, Sokrates). W drugiej połowie stulecia nadal kwitnie retoryka . Równocześnie podupadł teatr; ani tragedia ani komedia (komedia średnia) nie wydały w tym stuleciu niczego, co dorównywałoby osiągnięciom wieku poprzedniego. W epoce hellenistycznej możemy mówić o pojawieniu się kultury książkowej. Poezja staje się uczona i traci kontakt z kontekstem wykonawczym . Odradza się epos dydaktyczny.

👴 Kultura Architektura Starożytnej Grecji

Dotarliśmy do drugiej połowy V wieku p.n.e. Nadchodzi okres reakcji na spekulacje przyrodnicze: filozofowie zaczynają się zastanawiać nad ludzkim życiem. To bunt zdrowego rozsądku przeciw wizji świata fizyków. Zwyczajny człowiek stał przed taką oto alternatywą : mógł uznać, że ruch jest złudzeniem, a rzeczywistość jest nieruchomą pełnią, albo też mógł „ocalić zjawiska”, uznając za jedyną rzeczywistość atomy – niepodzielne, bezbarwne, bezwonne i bezdźwięczne – oraz próżnię.

Tak, jak w innych dziedzinach, również w sferze intelektu Ateny stały się uznaną stolicą Grecji, więc myśliciele z obszaru całego świata greckiego, jak Anaksagoras czy Protagoras, dostawali się pod ich wpływy i osiedlali się tutaj. Lecz od roku 431 p.n.e. Ateny toczyły długą i straszliwą wojnę, która trzydzieści lat później miała doprowadzić do ich upadku; wkrótce po jej wybuchu Ateny padły ofiarą okropnej zarazy. Jeśli bezinteresowne badania naukowe wymagają pewnego minimum wolnego czasu i materialnego dostatku, to Ateny przestały być miejscem, gdzie było o to łatwo. Stały się bowiem miastem, w którym na pierwszy plan wysuwały się raczej problemy ludzkiego życia i postępowania.

Architektura starożytnej Grecji to przede wszystkim liczne świątynie budowane na cześć różnych bóstw. Mimo, że świątynie były rozległe i okazałe to jednak Celli były bardzo wąskie. Uzasadniano to tym, że świątynia spełniała rolę domu bóstwa, a nie jak w chrześcijaństwie miejsca, w którym gromadzili się wierni aby uczestniczyć w nabożeństwie. Świątynie były miejscami kultu, gdzie składano ofiary ( dobra materialne, jedzenie, zwierzęta, a czasami ofiarą stawał się człowiek ). Ofiary składano na ołtarzu przed świątynią. Gdy dary były kosztowniejsze to zawieszano je na ścianach celli lub składano je do skarbca. Klasyczne świątynie starożytnej Grecji budowano zgodnie z wiarą, że pewne kształty i proporcje są miłe bogom. Istnieją trzy główne antyczne porządki architektoniczne, które różnią się ornamentyką i proporcjami kolumn, głowic (kapiteli) i belkowania, czyli konstrukcji opierającej się na głowicach. Wspaniałość greckiej architektury nie polega na wysokim poziomie techniki, lecz na genialnym wyczuciu proporcji oraz wyostrzonej świadomości perspektywy. Przykładem może być zwyczaj pogrubiania środkowych części kolumn po to, by oglądane z pewnej odległości nie sprawiały wrażenia wklęsłych.

Najstarszy jest porządek dorycki, który powstał w VII wieku p.n.e. i występował głównie w Grecji i koloniach zachodnich, na przykład na Sycylii i w południowej Italii. Kolumna dorycka charakteryzowała się wybrzuszonym i żłobkowanym trzonem, pozbawiona była bazy, jej głowica miała prostą formę geometryczną. Około stu lat później na wyspach Morza Egejskiego wykształcił się bardziej dekoracyjny porządek- joński. Jego charakterystycznymi cechami były woluty (ślimacznice) na głowicach oraz akroteria. Kolumny jońskie różniły się od doryckich tym, że były smuklejsze i posiadały profilowaną bazę. Kolejny porządek- koryncki powstał w Atenach w V wieku p.n.e. Kolumny korynckie były najbardziej smukłe i charakteryzowały się bogato zdobionymi kapitelami. Ważną ozdobą korynckich głowic były liście akantu (rośliny rosnącej w krajach basenu morza śródziemnego)