👴 Filozofia Grecka
Chcąc poruszać jakikolwiek temat związany z filozofią, w pierwszej kolejności należałoby wyjaśnić co ten termin oznacza. Najogólniej można stwierdzić, iż „filozofia” jest to najbardziej fundamentalna, racjonalna i krytyczna wiedza o wszystkim co istnieje.
Filozofia jako nauka zrodziła się w starożytnej Grecji, najstarsze informacje na jej temat pochodzą już z VII w. p.n.e. Filozofowie greccy dążyli do wiedzy wyrastającej ze zdziwienia wywołanego poczuciem nieprzejrzystości świata i stawiającego pod znakiem zapytania to, co dotychczas było zakorzenione w tradycyjnych mitach lub oczywiste, narzucające się bezpośrednio, przyjmowane bezkrytycznie. Można stwierdzić, że „filozofia” jest to nieustanne dążenie do wiedzy i poszukiwanie pewności, w dosłownym tłumaczeniu z greckiego „philosophia” – jest to „umiłowanie (przyjaciel) mądrości”.
Precyzyjne i jednoznaczne zdefiniowanie filozofii jest jednak niemożliwe, ze względu na historyczną zmienność jej zakresu i treści oraz związek przypisywanego jej znaczenia z przyjęciem określonej koncepcji filozoficznej. Wymaga ona zatem relatywizacji do epoki historycznej oraz kierunku filozoficznego. W ramach ogólnej charakterystyki pytań, problemów, rodzaju zainteresowań uważanych za filozoficzne, można wskazać, iż wyrastają one z refleksji nad relacją między człowiekiem a światem przyrody, historii, kultury, jak i nad relacją człowieka w stosunku do samego siebie oraz w stosunku do absolutu pojawiającego się jako łączenie wszelkich możliwych odniesień bytu ludzkiego.
Rozważania filozoficzne dotyczą przede wszystkim istoty i struktury bytu, źródeł, narzędzi i prawomocności poznania, zasad wartościowania, sensu życia i sposobów jego godnego prowadzenia. Filozofia na przełomie wieków kształtowała się w różnoraki sposób, wyłaniając przy tym wiele znakomitych nazwisk, m.in. Sokrates. Platon. Arystoteles, Sofokles, jak i bardziej współczesne: Kartezjusz, Spinoza, Kant, Schopenhauer, Nitzsche itd. Każdy z nich reprezentował odrębny punkt widzenia, co z kolei doprowadziło do powstanie wielu rodzaji filozofii: filozofia poznania, filozofia religii, polityki, egzystencji, filozofia empiryczna, metafizyka itd..
Chciałabym jednak bliżej scharakteryzować filozofię okresu starożytności, a dokładniej jeden z kierunków zwany „sofistyką”. Pierwsi filozofowie starożytni koncentrowali swe zainteresowania na przyrodzie, następnie w centrum uwagi znalazła się wspólnota ludzka i człowiek, jego miejsce w społeczeństwie.. W późniejszym okresie filozofia oznaczała całokształt wiedzy. Czym zatem jest sofistyka? Odpowiedź na to pytanie wymaga przede wszystkim osadzenia tego zjawiska w realiach historii i kultury greckiej. Wyrosło ono w określonych warunkach społeczno – politycznych i kulturowych w Atenach II połowy V w. p.n.e. poczynając, w okresie zasadniczych zmian na politycznej mapie ówczesnej Grecji. Dokonały się one w wyniku wojen perskich, w których decydującą role odegrały Ateny.
W Atenach wychowanie i wykształcenie młodzieży należało do ojca. Młodych Ateńczyków posyłano do szkół i palestry. Te jednak nie mogły nauczać niczego więcej poza czytaniem i pisaniem, zajmowano się literaturą Homera, Hezjoda i Salona. Wykształcenie jakie zapewniały, miały charakter podstawowy i prymitywny, nie stanowiło podstawy działalności publicznej obywatela, wymagającej sprawności w mówieniu i działaniu i mądrości politycznej.
W połowie V w. p.n.e. powstała zatem historyczna konieczność zastąpienia dawnego modelu nowym, który kształtowałby odpowiednio człowieka – obywatela, zapewniając mu właściwe teoretyczne podstawy działalności praktycznej. W tej nowej sytuacji zrodziła się konieczność ustalenia i uzasadnienia obowiązków obywatela wobec państwa. W demokratycznych Atenach powstały warunki sprzyjające działalności ludzi, którzy podjęli trud urzeczywistnienia postulatu nowego wykształcenia i wychowania.